Bursa; 5 büyük Düşünür çıkarmıştır:
Molla Fenari
Kadızadei Rumi
Hoca Sinan Paşa
Taşköprülüzade Ahmet
Bursalı Mehmed Tahir Bey
…………………………………………………………
MOLLA FENARÎ 1350-1430 Maveraünnehir Horasan Din Alimi, Bilim Adamı, Müderris, Osmanlı Devleti’nin İlk Müftüsü/Şeyhülislamı. d. y. 1350, Maveraünnehir – ö. 1430, Bursa),http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/782/10064.pdf Fahreddin Râzî okulunun temsilcilerinden ders almış ve bu tesiri Osmanlı medrese sistemine yerleştirmiş bir düşünürdür. Aristoteles’i Anadolu’da ilk tanıtan odur. İsagoci’yi Fevâidü’l-Fenarî adıyla şerh etmiştir. Fusûli’l-bedayi fi usuli’ş-şerayı, Risâle fi beyan-ı vahdet-i vücut, Risâle fi’t-tasavvuf adlı eserleri mevcuttur.13 Vahdet-i vücut düşüncesinin Osmanlılar’da yaygınlaşmasında etkili olmuş bir düşünürdür. Ayrıca Şerhü’l-Mevâkıf’a talikat yazmıştır.1 Molla Fenari Kaynakçası http://leventagaoglu.blogspot.com.tr/2017/02/molla-fenari-kaynakcas.html KADIZADE RUMİ 1364-1436 Anadolu Bursa Türkiye Astronom Ve Matematikçi referans: katip çelebi keşfüz zünun da övüyor. Kaynak: http://www.ihsanfazlioglu.net/yayinlar/makaleler/1.php?id=174
TURSUN BEY 1426-1491 Anadolu Bursa Türkiye Hayatının Son Yıllarında “Târihü’lEbul Feth” Adlı Eserini Kaleme Almıştır. 1444 Yılındaki Fatih’in İlk Cülus Töreninden Başlayan Bu Çalışma, Osmanlı Tarihinin .48. Gelişme Safhasının 44 Yılını İlk Ağızdan Anlatan Bir Kitap Olmak Bakımından Oldukça Önemli Ve Kıymetlidir. Kaynak: İstanbul’un 100 ilim ve fikir adamı
Hayâlî Ahmed Efendi 1426-1470 Anadolu İznik, Bursa türk din bilgini (iznik 1426 -Bursa 1470). Yaşamı ile İlgili ayrıntılı bilgi yoktur. Çok sayıdaki yapıtlarından başlıcaları; islam inançlarıyla ilgili Haşiye-i şerh-i akaid, Allah’ın buyrukları hakkındaki Haşiyet ül -feraiz, fıkıh konusundaki Talikat-i ali evail-i tecrit. müstakil eser vermek yerine şerh ve hâşiyeler kaleme almıştır. Taftazânî’nin Şerhu’lAkaid’ine yazdığı hâşiye ve Hızır Beyin Kaside-i nûniyye’sine yazdığı şerhle ünlenmiştir.1
HOCA SİNAN PAŞA 1440-1486 Anadolu Bursa Türkiye Fatih Devri Bilginlerinden, Divan Nesrinin Öncüsü Ve Matematik Âlimidir. 1440 Yılında Bursa’da Doğmuştur. Babası İlk İstanbul Kadısı Olarak Görev Yapan Meşhur Hızır Bey’dir. Molla Fenârî okuluna mensup bir düşünür olup, felsefî kelâm anlayışının temsilcisi olarak kabul edilir. Gençliğinde antik çağ Yunan felsefesine merak salmıştır. Hatta bir ara septisizme kayma meyli gösterdiği için babası Hızır Bey’in kızması üzerine tasavvufa yönelmiştir. Cürcânî’nin Şerhu’l- Mevâkıf adlı eserinin ‘cevâhir’ kısmına hâşiye yazmıştır. Hâşiye ala şerh-i Çağmini, Maarifnâme, Hâşiye alâ nihâyetü’l-idrak fi dirâyeti’l-eflâk, Akâid, Risâle fi eşkâli’llezi uride fi havassî hikmeti’l-ayn fi bahsi’l-cihet gibi önemli eserleri mevcuttur. Kaynak: İstanbul’un 100 ilim ve fikir adamı
TAŞKÖPRÜLÜZADE AHMET ilk 1494-1561 Anadolu Bursa Türkiye İlk Bilim Tarihçisi, İlk Ansiklopedi Yazarı ‘bir saat münazara bir ay mütalaadan hayırlıdır. ” https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:%C4%B0slam_alimleri http://www.turkiyegazetesi.com.tr/vehbi-tulek/335835.aspx tefsir, kelâm, eğitim, edebiyat, biyografi gibi çeşitli alanlarda önemli eserler vermiştir. Osmanlı ilim anlayışını en iyi ortaya koyan müelliflerdendir. eş-Şakâiku’n-nu’maniyye fî ulemâi’ddevleti’l-Osmâniyye adlı eserinde Osman Gazi’den Kanuni Sultan Süleyman döneminin sonlarına kadar yaşamış 502 Osmanlı âliminin hayatını ve eserlerini kaleme almıştır. Eserinin sonunda, kendi kaleminden hayatının çocukluk, gençlik ve olgunluk dönemlerini anlatan düşünür, talebeliğinde okuduğu ve müderrisliğinde okuttuğu dersler ve kitaplar hakkında da ayrıntılı bilgi vermektedir.55 Bu bilgiler o dönemin düşünce yapısı hakkında önemli malûmatlar içermektedir.
Hocazade Ö1489 Anadolu Bursa Türkiye http://www.filozof.net/Turkce/islam-filozoflari/21525-hocazade-muslihiddin-mustafa-kimdir-hayati-eserleri-hakkinda-bilgi.html Fatih Sultan Mehmed’in talimatıyla Tehâfütü’l-felâsife adlı eserini yazarak şöhret kazanmıştır. Eserinde bağımsız düşünce çizgisiyle Gazzâlî ve diğer kelâmcılara karşı çıkmaktan çekinmemiştir. Bu da felsefenin canlanmasına yol açan neticelerden birisidir.26 Hocazâde’nin Tehâfütü ön yargıların kırılması ve felsefî düşüncenin gelişmesine yönelik önemli bir gayrettir. Medrese ulemasının ve Fatih’in bu esere verdikleri önem felsefenin yeniden canlanmasına neden olmuştur.27 Üç Padişah döneminde yetişen Hocazâde, Molla Bahaeddin, Molla Sirâceddin, Kadızade Kudbüddin Mehmed, Mirim Çelebi gibi birçok talebe yetiştirmiştir. Hocazâde bir kelâmcı olmakla birlikte filozoflara karşı peşin hükümlü değildir.
KUTBEDDİN İZNİKÎ ……-1418 Anadolu Bursa, İznik Türkiye Din Alimi, Mutasavvıf
Abdurrahman Bistâmî ö1454 Anadolu Antakya Matematikçi, tabîb, ârif, hurûfî. Tasavvufî ve tarihî eserleri yanında harflerin sihrî fonksiyonlarına ve cifr, simya, vefk gibi bâtınî konulara dair eserleriyle tanınan sûfî müellif. Antakya’da doğdu. İslâmî ilimlerde yetişmek arzusuyla çeşitli ilim merkezlerini dolaştı. M. Smith, kaynak göstermeksizin, Bistâmî’nin 803’te (1401) Halep’in Timur tarafından yağmalanmasını görmüş olabileceğini belirtir (EI² [Fr.], I, 1286). Daha sonra Kahire’ye giden Bistâmî dinî ilimlerin yanı sıra simya, tıp, tarih gibi alanlarda kendisini yetiştirdi. O dönemde Osmanlılar’ın en önemli ilim ve kültür merkezi olan Bursa’ya ne zaman gittiği belli değildir. Burada, ilim adamlarını himaye etmekle tanınan II. Murad’ın ilgi ve teveccühünü kazandı; bazı eserlerini ona ithaf etti ve bu şehirde öldü. Kaynak http://www.ihsanfazlioglu.net/yayinlar/makaleler/1.php?id=167
Molla Hafız ö1550 Azerbaycan Gence, Berda Azerbaycan Osmanlı’da Hâfız Acem diye meşhur olmuştur. Asıl adı Mehmed b. Ahmed olup, Azerbaycan’ın Gence vilâyetine bağlı Berda kasabasında dünyaya gelmiştir. Öğrenimini Tebriz’de yapmış, daha sonra Osmanlı Devleti’ne iltica etmiş ve Amasya’ya yerleşmiştir. Bu arada Trabzon valisi olan şehzade Sultan Selim’le görüşüp sohbetlerinde iştirak etme fırsatı bularak onun hürmetini kazanmış ve bu yüzden kendisine Amasya Ali Paşa Medresesi müderrisliği verilmiştir. Ayrıca, Mu’id-zâde Abdurrahman Efendi hizmetine girerek ondan ve diğer bazı ulemadan dersler almıştır. Osmanlı ulemasının takdirini kazandıktan sonra, daha çok tanınmaya başlamıştır. Hâfız Acem’in özelliklerinden biri de sık sık medrese değiştirme yoluyla yükselmesi ve her medrese değişikliğinde birkaç eser takdim etmesidir. Onun bu durumu itimat kazanması ve aynı zamanda güven vermesi anlamına da gelmektedir. Mu’id-zâde Abdurrahman Efendi aracılığı ile II. Bayezid’le görüşme fırsatı bulmuş, sonra sırasıyla Ankara, Merzifon, İstanbul Ali Paşa, İznik ve sonunda Ayasofya Medresesi’nde müderrislik yapma imkânı bulmuştur. Noktatü’l‐ilm, Fihristü’l‐ ulûm, Maarîkû’l‐ketaib, Seb’a‐ı seyyare, Tuhfetü’l‐mestûr, Tercüme-i Timurnâme, Ta’likat, Risâletü’l-kalem adlı eserleri kaleme almıştır. Cürcânî’nin Mevâkıf’ının bazı bölümlerine hâşiye yazmıştır. Risâletü’l-Heyulâ adlı eseri vardır. Tecrîd’e Muhâkemâtü’t-tecrîdiyye adlı şerhi yazmıştır. Medinetü’l-ilm adlı eserinde Beydavî, Taftazânî, Cürcânî gibi zatlara itirazlarını dile getirmiştir.50 Tefsir-i Beyzâvî Hâşiyesi, Sûre-i Nebe’ Hâşiyesi, Nevevî’nin Hadîs-i Erbaîn şerhi, Şemail-i Şerif şerhi, Delâil-i Hayrât şerhi, Ahlâk-ı Adudiyye Şerhi, Pend-i Attar Şerhi, Kenzü’l-Ummal ihtisarı, Kuduri Tercümesi, Molla Cami’nin Levayıh tercümesi, Bursalı Dede Efendi’nin Siyaset-i şer’iyye tercümesi gibi birçok eseri ve şiirleri vardır.
Fâzıl Ali Bey[Ali el-İznikî] ö1608 Anadolu Bursa, İznik Kimyager, ârif-filozof. http://www.biyografya.com/biyografi/4896 http://www.ihsanfazlioglu.net/yayinlar/makaleler/1.php?id=31
ALİ MÜNŞÎ ?-1733 Anadolu Bursa Türkiye Osmanlı Döneminin En Tanınmış Hekim, Eczacı Ve Laborantlarından Ali Münşî, 1680’li Yıllarda Birçok Âlim Yetiştirmiş Menteşezâde Ailesinin Bir Ferdi Olarak İstanbul’da Doğmuş; Lakin Uzun Süre Bursa’da Kaldığı Ve Tahsilini Burada Yaptığı İçin Bursalı Ali Efendi Adıyla Tanınmıştır. Çeşitli Hastalıklar Konusunda Kitaplar Yazarak Yabancı Dillerden Çeviriler Yapan Hekim. Doğu Ve Batı Dillerini Bilen Ali Münşi, Darü’s-Saade Ağası Beşir Ağa Adına Cerrahname’yi Yazdı. Bileşik İlaçların Formülleri İle Tarifelerini Alfabetik Olarak Verdiği Bidayetü’l-Mübtedi (1731) Adlı Yapıtı, Tıp Tarihinde, Madensularının Şifalı Özelliklerinden Söz Etmesi Bakımından Önemlidir. Kaynak: İstanbul’un 100 ilim ve fikir adamı
BURSALI MEHMED TAHİR BEY, 1861-1925 Anadolu Bursa Türkiye (D.22 Kasım 1861, Bursa – Ö. 28 Ekim 1925, İstanbul), Türk Yazar, Araştırmacı, Asker.Özellikle Biyografi Ve Bibliyografya İçerikli “Osmanlı Müellifleri” Ansiklopedik Kaynak Kitabi İle Tanınmıştır. Eser, Günümüzde De Alanında Temel Bir Referans Olarak Kabul Edilmeyi Sürdürür. 1908-1912 OSMANLI MECLİS-İ MEBUSANI’NDA BURSA MEBUSU OLARAK YER ALMIŞTIR. m.friendfeed-media.com/ec8e88c5ea79d0f9385131ac9c854d2b330e06d0
BEHİCE BORAN 1910-1987 Anadolu Bursa Türkiye Türkiye İşçi Partisi’nin Son Genel Başkanı, Siyasetçi, Akademisyen Ve Sosyolog. 2
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ 1914-…… Anadolu Bursa Türkiye Sümerolog
DOĞAN AVCIOĞLU 1926-1983 Anadolu Bursa Türkiye Gazeteci, Yazar, Düşünür Ve Siyaset Adamı.
ÖMER TUĞRUL İNANÇER 1946-….. Anadolu Bursa Türkiye Mutasavvıf, Müzisyen
By Bilge Tonyukuk Enstitüsü zaman: Şubat 09, 2017
