Agorá Αγορά hrb – Kilkís – Kilkís GR
■ 20. yy başında
Türk yerleşimi.
■ Koord: 41° 15′ 55” D, 22° 46′ 35” K
Blagoevgrad Благоевград il – Blagoevgrad – Blagoevgrad BG
■ 20. yy başında kısmen
Türk yerleşimi.
■ Bulgar Makedonyasının başlıca kentidir. Cuma-i Bala adıyla 1860’larda kaza, daha sonra sancak merkezi oldu. 20. yy başında şehirde 4500 Türk, 1250 Bulgar, 250 Vlah nüfus kaydedilmiştir. Buna karşılık köylü nüfusunun büyük çoğunluğu Bulgardır. 1950’de Bulgaristan Komünist Partisinin Dar (Bolşevik) kanadının lideri Dimitır Blagoev’in adı verildi.
SN
■ Koord: 42° 1′ 12” D, 23° 5′ 8” K
Agorá Αγορά köy – Dráma – Dráma GR
■ 20. yy başında
Türk yerleşimi.
■ Koord: 41° 7′ 40” D, 24° 18′ 30” K
Çernooçene Черноочене “karagöz” bld – Çernooçene – Kırcali BG
■ 1885’te çizilen sınırın Osmanlı tarafında kalmasından sonra gelişen bir kasabadır. Eski haritalarda yer almaz.
SN
■ Koord: 41° 45′ 43” D, 25° 20′ 54” K
Omurtag Омуртаг bld – Omurtag – Tırgovişte BG
1876 A1910 ?Osmanpazarı [ Tr ]
■ 1876’dan önce Tırnovi sancağına bağlı Osmanpazarı kazası merkezi idi. Eski Bulgar Hanlarından Omurtag’ın (hd. 814-831) adı verildi.
SN
■ 1934 yılında kasabaya Bulgar Hanı Omurtag’ın adı verildi. Bu tarihte birçok kasaba ve köyün Türkçe adı bir Bulgar hanının adıyla değiştirilmiştir. Örnekler: Balpınar-Kubrat, Kemallar-İsperih(Asparuh), Caferler-Sevar
Kubratlı
■ Osmanpazarı, Alakilise Nahiyesi / Arabacı Osman isimleri ile de Osmanlı Arşivlerinde adı geçer.
Talat Sever
■ Koord: 43° 6′ 40” D, 26° 24′ 57” K
Novi Pazar Нови пазар bld – Novi Pazar – Şumen BG
■ Osmanlılar tarafından kurulan kasaba 17. yy’dan itibaren kaza merkezidir.
SN
■ Koord: 43° 21′ 0” D, 27° 11′ 22” K
Pazarköy bld – Yenice (Pazarköy bucağı) – Çanakkale
■ Balya ilçesine adını veren asıl Balya Pazarı kasabası burasıdır. Bugünkü Balya ilçesi, 19. yy’da kurulan Balya Madeni çevresinde oluştu.
SN
■ Koord: 39° 51′ 11” D, 27° 24′ 12” K
Dobriç Добрич il – Dobriç – Dobriç BG
1514t 1876 ?Hacıoğlu Pazarcık
■ 1530 tahririnde Varna kazasına bağlı bir köy iken kısa süre sonra kasaba ve kaza statüsü kazanmıştır. 1641 sayımında nüfusunun tamamı Müslim görünür. 1876’dan önce Varna sancağına bağlı Hacıoğlu Pazarcığı kazası merkezidir. Komunist rejim döneminde Sovyet mareşali Fyodor Tolbuhin’in adı verildi.
SN
■ Koord: 43° 35′ 3” D, 27° 49′ 17” K
Dalama mah – Efeler (Dalama bucağı) – Aydın
■ George Bean buradaki örenin Antik Euhippê olduğunu belirtir. 13. yy başında Honazlı Niketas’ın «ta Loumá» `Luma’lar` adıyla andığı müstahkem yer aynısı olmalıdır.
SN
■ Koord: 37° 47′ 31” D, 28° 4′ 1” K
Yenipazar ilçe – Yenipazar – Aydın
■ 17. yy sonlarında Donduran kazası halkı tarafından ’Yenipazar’ adıyla kuruldu.
SN
■ Koord: 37° 49′ 32” D, 28° 11′ 47” K
Bozdoğan ilçe – Bozdoğan – Aydın
■ İlçe halkı Türkmenler, Tatarlar, Yörükler ve Muhacirlerden meydana gelmektedir. İlçe genelinde çoğunluğu oluşturan Avşar ve Bozdoğan Türkmenleri Osmanlı’nın iskan politikası sebebiyle Çukurova bölgesinden Ege’ye iskan edilmişlerdir. Yörükler Muğla ve Burdur taraflarından gelmiştir. Tatarlar 19. yüzyılın ortalarında Kırım’dan gelmiştir. Muhacirler ise sadece merkezde bulunmakta olup Nüfus Mübadelesi ile gelmiştir.
Ahmet Savi
■ Koord: 37° 40′ 26” D, 28° 18′ 28” K
Karahöyük mah – Acıpayam – Denizli
Y-189 Y535 ?Themisónion
■ 19. yy sonlarına dek kaza merkezi idi. Ramsay’e göre burası Romalı konsül Manlius Vulso’nun MÖ 189 tarihli seferinin ve daha sonra Peutinger Tablosu’nun ve Hierokles’in zikrettiği Themisonion olmalıdır. Başka kaynaklar Midaeion (Midas kenti) veya Eriza adını verir. (J. Nollé, `Eriza und Themisonion`, Gephyra 6/2009). Köye adını veren höyük eski bir Frig yerleşimidir.
SN
■ Koord: 37° 30′ 24” D, 29° 24′ 12” K
Pazarköy mah – Karamürsel – Kocaeli
■ 20. yy başında
Ermeni yerleşimi.
■ Halk arasında hatırlanan ’Eski Yalakabad’ adı, erken Osmanlı döneminde Yalova kaza merkezinin burası olabileceğini düşündürür. (R. Kaplanoğlu, Yalova.)
SN
■ Koord: 40° 40′ 47” D, 29° 37′ 31” K
Pazaryeri ilçe – Pazaryeri – Bilecik
■ Anna Komnena Vekayinamesi’nde, imp. Aleksios’un 1116 tarihinde Türklere karşı seferinde konakladığı Armenokastron hisarı olarak anılır. Bugünkü ilçe merkezi, kasabanın güneydoğusundaki tepede bulunan Derbent yakınındaki pazar yerinden evrilmiş olmalıdır.
SN
■ Koord: 39° 59′ 44” D, 29° 54′ 19” K
Pazarçayırı mah – Kartepe – Kocaeli
■ Köyde kurulan pazar nedeniyle Rum Pazari olarak nâmi vardi. Kilise enkazı görülebilmektedir.
Manav
■ Koord: 40° 38′ 17” D, 30° 3′ 14” K
Gölpazarı ilçe – Gölpazarı – Bilecik
■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ Osmanlı döneminde Göl kazasının merkez kasabası idi.
SN
■ Koord: 40° 17′ 3” D, 30° 18′ 58” K
Adapazarı il – Sakarya_m – Sakarya
■ 20. yy başında kısmen
Ermeni yerleşimi.
■ Kasabanın 16. yy’da Sivas’tan gelen Ermenilerce kurulduğu ve ilk kurucunun adıyla Donigaşen olarak adlandırıldığı rivayet edilir. 19. yy sonunda kentin Ermenileri arasında yaygın olan bu bilgi başka kaynaklardan teyit edilemedi. Sakarya nehir adı 1924’te idari birim adı olarak benimsendi. • 1870’lerden itibaren Rumeli, Kafkasya, Doğu Karadeniz ve diğer bölgelerden gelen muhacirlerle büyüyen kent, 1999 Marmara Depremi’nde tamamen yıkıldıktan sonra yeni alanda baştan inşa edildi.
SN
■ Orhan Gazi’nin 1324 yılında fethettiği topraklardandır. Bazı kaynaklarda “Ada Karyesi” olarak anılır.1646’da Bolu’ya bağlı bir nahiye olan Adapazarı’nın 1658’de tekrar köy, 1692’de kaza, 1701’de Sapanca’ya bağlı bir köy, 1742’de nahiye ve 1837’de İzmit Sancağı’na bağlı bir kaza haline getirildiği tarihi kayıtlardan anlaşılmaktadır. 1852’de Kocaeli Mutasarrıflığına bağlanan Adapazarı, 1954 yılında il olmuş ve “Sakarya” adını almıştır.
ekaragoz
■ Koord: 40° 46′ 25” D, 30° 23′ 54” K
Odunpazarı ilçe – Odunpazarı – Eskişehir
■ 20. yy başlarından itibaren Odunpazarı olarak anılan semtin adı 2008’de kurulan metropol ilçesine verildi.
SN
■ Koord: 39° 45′ 41” D, 30° 31′ 25” K
Düzce il – Düzce_m – Düzce
1484 ?: Konrapa (idari bölge) [ TrKonur Apa “kestane ağabey” ]
■ Osmanlı döneminde Konuralp veya Konrapa adı verilen idari birim, Osman Gazi zamanında Mudurnu ve Düzce yörelerini Bizans’tan fetheden Konur Alp’in adını taşır. Eskiden Düzce Pazarı adı verilen yerde kurulan yeni kasaba, 1870’lerden sonra Kafkas ve Rumeli muhacirlerinin yerleşmesiyle hızla büyüdü. 1920’de Ankara yönetimine karşı Çerkes isyanına tanık oldu.
SN
■ Koord: 40° 50′ 23” D, 31° 9′ 50” K
Manavgat ilçe – Manavgat – Antalya
■ Manavgat Nehri adını muhtemelen bugünkü Akseki-Kepez mevkiinde olup 6. yy’dan itibaren Notitia’larda zikredilen Manaua kasabasından alır. Yörenin eski yerli halkına Manavlu adı verilir ve `Akseki tarafından geldikleri` rivayet edilir. ■ En erken 1199’da Ermenice bir kaynakta görülen +ğat ekinin anlamı belirsizdir. Osmanlı döneminde nehrin batı yakası Manavgat nahiyesi/kazası, doğu yakası ise Düşenbe nahiyesi idi. ■ Bugünkü ilçe merkezi, Manavgat köprüsü kenarındaki Pazarcık mevkiinde kuruldu.
SN
■ © 03.07.1818 Manavgat kazası dahilinde iskan edilen Karahacılı ve Eski Yörükan cemaatları Yenişehir sancağı dahilinde Dumanlı dağlarında yaylayıp Ayas ismindeki mahallerde güzleyip Teke Köprüsü civarında kışlaklarında bulundukları zaman her tarafta memleket ayanı fazla tekalif ve aidat talebiyle tazyik ettiklerinden men‘i hakkında.
deyar heyran
■ Koord: 36° 47′ 8” D, 31° 26′ 34” K
Pazarkaya mah – Tuzlukçu – Konya
■ Tuzlukçu’ya bağlı Pazarkaya mahallesi iken 17.07.1943’te aynı isimle müstakil köy oldu.
SN
■ Bulgaristan’ın Eskicuma iline bağlı Turnaovası köyünden göçen Türkler yaşamaktadır.
metonio
■ Koord: 38° 31′ 24” D, 31° 34′ 32” K
Beypazarı ilçe – Beypazarı – Ankara
Y150 Y610 ?Lagania | Anastasiópolis [ Yun “Anastasius (imp.) kenti” ]
■ 2. yy’da coğrafyacı Ptolemaios’tan 13. yy’a dek kaydedilmiş olan Lagania kentine 6. yy’da imp. Anastasius onuruna Anastasiopolis adı verildiğini Byzantionlu Stephanos bildirir. Bugünkü Beypazarı yerinde olması muhtemel olsa da kalıntıları kesinlikle tespit edilememiştir.
SN
■ Koord: 40° 9′ 49” D, 31° 55′ 11” K
Pazarköy bld – Mengen (Pazarköy bucağı) – Bolu
■ 1948 yılına dek Mengen nahiyesi merkez kasabası idi. 14. veya 15. yy’dan bu yana kaydedilen Mengen adının kaynağı anlaşılamadı.
SN
■ Koord: 40° 55′ 35” D, 32° 10′ 53” K
Gazipaşa ilçe – Gazipaşa – Antalya
■ Antik Yunan kaynaklarında Selinoûs ve Selênoûs, Türkçede Selinti adıyla tanınan antik kent bugünkü ilçe merkezinin 4 km güneyindedir. İmp. Traianus 9 Ağustos 115 tarihinde burada öldüğü için bir ara Traianoúpolis adı verildi. Selinti kazasına 1922 sonlarında siyasi nedenlerle Gazipaşa adı verildi; ilçe merkezi daha sonra halen bulunduğu Pazarcı mevkiine taşındı.
SN
■ Koord: 36° 16′ 21” D, 32° 18′ 41” K
Yenice ilçe – Yenice – Karabük
■ Tefen (şimdi Zonguldak Gökçebey) nahiye merkezi 1926’da Çeltik köyünün Yenicepazarı mevkiine taşındı. 1962’de Cebeciler ve Derebaşı köylerinin de eklenmesiyle Yenice belediyesi kuruldu. 1991’de ilçe oldu.
SN
■ Koord: 41° 12′ 4” D, 32° 19′ 36” K
GallaPazarı mv – Bartın_m – Bartın
■ ’Karılar Pazarı’ adının yerel telaffuza göre yazımıdır. Yerel giysili kadınların satış yaptığı halk pazarıdır.
SN
■ Koord: 41° 37′ 54” D, 32° 20′ 10” K
Eskipazar ilçe – Eskipazar – Karabük
■ Antik Hadrianopolis kalıntıları kasabanın 3 km batısındadır. Mecidiye nahiyesi merkezi 1930’larda Eskipazar mevkiine taşınmış, 1945’te Eskipazar adıyla ilçe olmuştur.
SN
■ Koord: 40° 56′ 29” D, 32° 31′ 48” K
Pazar mah – Kızılcahamam (Pazar bucağı) – Ankara
1530t ?: Şorba [ Trşorbâ “tuzla, tuzlu batak” ]
■ 1880’den itibaren Yabanabad kazası (şimdi Kızılcahamam ilçesi) merkezi idi. ■ `…gelene gidene çorba ikrâm ettiği için Çorba Dede diye anılan muhterem bir zatın ölümünden sonra köyün ismi Şorba kalır` şeklindeki yaygın efsane tipik halk etimolojisidir.
SN
■ Koord: 40° 19′ 49” D, 32° 44′ 54” K
Orta ilçe – Orta – Çankırı
1831 1876a ?Karıpazarı
■ Koord: 40° 37′ 29” D, 33° 6′ 28” K
Şenpazar ilçe – Şenpazar – Kastamonu
1928 ?: Şarbana (idari bölge) [ TrŞehr-i Bani? “kurucukent” ]
■ Kuztekke mahallesi eski adı Şarbana olan bölgenin idari merkezi idi. 1974’te Şenpazar adıyla belediye ve 1987’de ilçe olduktan sonra yerleşim aşağıdaki Çevrik mahallesine kaydı. ■ Şarbana adının Kuztekke tekkesinin kurucusu Şeyh Ali Bani (`kurucu`) adlı kişiye dayandığı inancı muhtemelen mitolojiktir.
SN
■ Koord: 41° 48′ 39” D, 33° 14′ 5” K
Azdavay ilçe – Azdavay – Kastamonu
■ Bölge adı olan Azdavay en erken 1305 tarihli bir Türkçe belgede görülür. Yunanca olması gereken özgün adı tespit edemedim. İlçe merkezi 19. yy’da Yenipazar adı verilen mevkide kuruldu.
SN
■ Koord: 41° 38′ 32” D, 33° 17′ 57” K
Dağpazarı mah – Mut – Mersin
■ 5. yy’a ait kilise harabesi halen ayaktadır.
SN
■ Köy halkı Bolacalı yörüğüdür.
Mustafa
■ Koord: 36° 49′ 46” D, 33° 28′ 2” K
Bozkurt ilçe – Bozkurt – Kastamonu
■ 1953 tarihli yasa ile Abana ilçe merkezi Pazaryeri kasabasına taşındı; ilçeye ’Bozkurt’ adı verildi. 1967’de ilçe merkezi yeniden Abana’ya taşındı. 1968’de Abana ve Bozkurt iki ayrı ilçe olarak teşkilatlandı.
SN
■ Koord: 41° 57′ 26” D, 34° 0′ 37” K
Gülek mah – Tarsus (Gülek bucağı) – Mersin
■ Adını Gülek Boğazı’ndan alan idari bölgenin merkez kasabasıdır. 1954’te belediye teşkilatının kurulmasıyla birlikte kasabaya Gülek adı verildi.
SN
■ Koord: 37° 15′ 29” D, 34° 46′ 13” K
Durağan ilçe – Durağan – Sinop
■ 47 Köyün 1’i Kürt 1’i Çerkez Kalan 45 Köyün tamamı Türk’tür
Eftalit
■ Koord: 41° 24′ 58” D, 35° 3′ 19” K
Yenipazar bld – Boğazlıyan (Yenipazar bucağı) – Yozgat
■ 1938’de iskân edilen 30 hâne ile 1951’de 50 hânenin Bulgaristan’ın Dobruca bölgesinden getirildiği tahmin edilmektedir.
Manav
■ Yenipazar Kasabası’nın tarihi 1924 yılında Mübadele ile eski ismi Keller olan köye Kozana Mübadillerinin gelmesi ile değişti. Keller köyü 10-15 kadar Ermeni ailenin yaşadığı çok küçük bir köydü. Fakat Kozana Mübadilleri Selanik Mimarisi ile yaptıkları müstakil evler ve sanatkarlıklarıyla buranın kısa sürede büyümesini sağladı. Ayrıca Kozanalılardan yaklaşık iki ay kadar sonra Arnavutlar da buraya gelmiştir. Daha sonraları 1930 ve 1951 yıllarında Bulgaristan’dan Muhacirlerinde gelmesiyle Yenipazar daha da kalabalıklaştı. 1965 senesinde Keller olan adı Yenipazar’a çevrildi. Ermeniler ise kendi istekleri ile İstanbul’a göç etti.
Mustafa
■ Koord: 39° 27′ 54” D, 35° 4′ 54” K
Ezinepazarı bld – Amasya_m (Ezinepazarı bucağı) – Amasya
■ Osmanlı kaynaklarına ’Ezinepazarı’ ve aynı anlamda ’Cumapazarı’ adlarına rastlanır. Asıl Ezine ve Ezinepazarı adlı iki mahalledir. 15. yy’da Begoma ve Yavaşili, daha sonra Öz Nahiyesi adı verilen idari bölgenin merkez köyü idi.
SN
■ © 20.06.1602 Hüdavendigar livasında Seferihisar Kadısı Şecaeddin, Ankara livasında Taç Kadısı Mahmud ve Biga Ezinepazarı Kadısı Muhiddin’in …
deyar heyran
■ Koord: 40° 33′ 21” D, 36° 3′ 16” K
Pazarören mah – Pınarbaşı (Pazarören bucağı) – Kayseri
Y17 Y180 ?Ariarátheia [ Yun “Ariarathos (kral) kenti” ]
■ Şehir Kappadokia kralı 4. Ariarathes (MÖ 220-163) çağında kuruldu. Selçuklu ve erken Osmanlı döneminde Yabanlı Pazarı olarak anıldı. 1861’de kaza merkezi yeni kurulan Aziziye kasabasına (Pınarbaşı) taşındı.
SN
■ Koord: 38° 40′ 35” D, 36° 9′ 49” K
Pazar ilçe – Pazar – Tokat
■ Pontos kralı Mithridates’in (MÖ 1. yy) berkittiği Gazioura adlı yer olması mümkündür.
SN
■ Türk hakimiyetinde değişik zamanlarda Kazabad, Kazova, Ayna Pazarı, Aynalı Pazar, Eğrişehir, Avnibey Pazarı, Ayan Pazarı isimleri kullanılmıştır
drneuro
■ Koord: 40° 16′ 45” D, 36° 17′ 15” K
Salıpazarı ilçe – Salıpazarı – Samsun
■ Alanyaykın ve Düzköy köyleri arazisinde yeni yerleşimdir. 1973 yılında belediye, 1987’de ilçe oldu.
SN
■ 1837 yılında Termeye bağlı olan Akçay Kazası. Akçay ismini muhtemelen ilçeyi ikiye bölen ırmaktan almaktadır.
Nail Akgül
■ Koord: 41° 4′ 49” D, 36° 49′ 20” K