İlk Türk Düşünürü: Bilge Tonyukuk 1370 Yaşında

Tonyukuk Yazıtındaki 62 paragrafın tek tek yorumlanması lazım.
Yapılmamış maalesef şimdiye kadar.
http://gokturkanitlari.appspot.com/tonyukuk.html

Oysa ki, Doğan Kuban, Çinli Filozof Lao Tzu’nun Tao Yolu Öğretisi kitabını paragraf paragraf yorumlamış.
http://www.kitapyurdu.com/kitap/lao-tzu-tao-yolu-ogretisi–tao-te-chingin-yorumsal-cevirisi/294754.html 

Batıcılar için düşünce tarihimiz Cumhuriyet ile, İslamcılar için ise İslamiyet ile başlamaktadır, öncesi yoktur.

Halbuki düşünce tarihimizin kökleri her iki akımın esas aldığından çok daha derindir.

Kronolojik sansüre bir son vermemiz lazım.

Tirmiz, Özbekistan soylu İmam-ı Azam Ebu Hanife ile MaÇin (Tabgaç) doğumlu Vezir Tonyukuk birbirlerinin çağdaşıdırlar.

Tonyukuk’un Uzak Asya’da Tengrici düşüncelerimizi şekillendirdiği yıllarda, Ebu Hanife, ÖnAsya’da Küfe’de, Bağdat’da, İslamiyet dairesinde Hanefi mezhebinin öncülüğünü yapıyordu. Tengricilik ve İslamiyet, Türkler için eşzamanlı olarak çekim merkezi idi.  

Tonyukuk, şehirleşmeyerek, Çinlilerin baskısını elimine etmişti; vizyonerdi.

1950’lere gelindiğnde ise Türk Devleti aynı vizyoner aklı kullanmış, şehirlileşerek, özellikle İstanbul’u Anadolu’dan gelenlerin iskanına (imarına) açarak, Avrupa-ABD’nin İstanbul’u Bizanslaştırarak yitirmemize yol açacak sürece DUR demişti. Menderes’in imar operasyonunu (Vatan-Millet-Ordu caddeleri), İstanbul’un gerçek fethi olarak görebiliriz. Aslında Lozan Görüşmelerinde İstanbul elimizden çıkmak üzere idi; o da ayrı bir fasıldır. 

Osmanlı Devleti’nin 700. yılı (2009) kutlamaları, unutturulan Osmanlı mirasının yeniden değerlendirilmesi çalışmalarına yol açmış ve on yıldan buyana Osmanlı düşüncesi gündeme yerleşmiştir.

Aynı şekilde, 1370. doğum yılını kutladığımız günümüzde Tonyukuk ve dolayısıyla Göktürk Hakanlığı da gündeme alınarak, konu ile ilgili çalışmalar başlatılmalıdır. Osmanlılar kendilerini Oğuz ve Göktürk geleneği ile ilişkilendirerek, Sultanları aynı zamanda Han olarak anıyorlardı. 

Göktürkler konusunda tarih bilimi kapsamında bilim adamları (Taşağıl, Gömeç, Divitçioğlu) kitaplar yayınlar iken, siyaset bilimi çalışmalarına rastlanmamaktadır. Siyaset Teorisi konusunda Ümit Hassan’ın “Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler” başlıklı çalışmasının dışında yayın bulunmamaktadır.  Ayrıca, Bilge Kağan ve Bilge Tonyukuk’un adlarının mı, unvanlarının mı aynı olduğu konusu irdelenmelidir.

Siyaset Teorisi’nin toplumun tarih ve sosyolojisinden yola çıkılarak organik bir biçimde oluşturulması gereğince, ağırlıklı olarak tarih, dilbilim ve edebiyat alanlarında incelenen Tonyukuk’un diğer disiplinler, özellikle de siyaset bilimi ve siyasi düşünce konuları itibariyle incelenmesi; 21.yy başlarında anayasasını ilk kez doğal süreçlerle yapma girişiminde bulunan Türkiye toplumu açısından önemlidir ve ipuçlarını bünyesinde barındırmaktadır.             

1. ANTROPOLOJİ
2. BİBLİYOGRAFİ
3. BİYOLOJİ
4. COĞRAFYA
5. DİLBİLİM
6. EKONOMİ
7. ETNOLOJİ
8. FELSEFE
9. HALKBİLİM
10. MİTOLOJİ
11. PSİKOLOJİ
12. SİNEMA- FİLM
13. SİYASET BİLİMİ
14. SOSYOLOJİ
15. TARİH
16. TEOLOJİ
17. YÖNETİM BİLİMİ

————————————————————————————

DİLBİLİM

1. Tonyukuk Yazıtının Kelime Dünyası, Yavuz Kartallıoğlu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi http://www.efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/article/view/713
2. Muratgeldi  Söyegov Tonyukuk Yazıtının Edebi Tarihi Bir Eser Olarak Değerlendirilmesi: Günümüz Türkmence, Rusça Ve İngilizce Çevirileri / Http://Www.Turkiyat.Hacettepe.Edu.Tr/Kitap/Orhonbildirilerkitabicilt2.Pdf
3. TONYUKUK YAZITINDA GEÇEN EK TAG ÜZERİNE Belleten, c. LXX, Sayı: 257 (Nisan 2006), 83-94. Erhan AYDIN, Erciyes Üniv. Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/erhan_aydin_tonyukuk.pdf

1. Mehmet Kaya,  Mitoloji, http://www.Kitapyurdu.Com/Kitap/Kurt-Kimligi-İddialari-Uzerine-Celiskiler-Bilge-Tonyukuk-Mu-Demirci-Gave-Mi/50339.Html

1. Ahmet Yeşiltepe Tonyukuk Yazıtları, belgesel http://www.ntv.Com.tr/Sanat/Turkun-Tarihe-Kazindigi-Yer-Tonyukuk-Yazitlari,Tb3m-Bu6weq8_W5nrifzma https://www.Youtube.Com/Watch?V=Isgrkbm9j-8 https://www.Youtube.Com/Watch?V=M4albounxm0 https://www.Youtube.Com/Watch?V=R2cdoneolec https://www.Youtube.Com/Watch?V=Eqeujysurw0 http://www.Ntv.Com.Tr/Video/Zaman-Yolcusu/?Sayfa=1
2. Ahmet Yeşiltepe Orhun Yazıtları Belgeseli http://gokturkanitlari.appspot.com/orhun-yazitlari-belgeseli.html

TARİH

1. Kök Tengri’nin Çocukları, Ahmet Taşağıl, İstanbul, 2016, Bilge Kültür Sanat
2. Taşağıl, Ahmet; Göktürkler I-II-III / Ahmet Taşağıl. – 2.bsk. – Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK) Türk Tarih Kurumu, 2014.XVIII, 473, [56] s.; 24 cm. – (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu yayınları; IV/A-1.1. dizi-sayı: 21 1)
3. Güvenliğin Sağlanmasında Bir Kolluk Kuvveti Olan Jandarmanın Geçmişten Günümüze Rolü Ve Dünyadaki Konumu Güray Alpar Http://Www.Jamyo.Edu.Tr/Dergi/Makale_Pdf/2_Sayi/8_Gbd13-005%20_4.Makale.Pdf
4. Aydın, Erhan, Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongi, Küli Çor), Kömen Yay., Konya 2012, 208 S., Isbn:978-975-6527-97-9 Cihan Çakmak*Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü
5. Gök Türk İmparatorluğu İlteriş, Kapgan Ve Bilge’nin Hükümdarlıkları (680-734) Zeyneb Atiye Aksaraylı Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeni Türk Dili Bilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt:9, Sayı:2, Ekim 2011 Prof. Dr. Mahmut Kaplan Armağan Sayısı 729 Cbü Sosyal Bilimler Dergisi Yıl : 2011 Cilt :9 Sayı :2
6. S.G. Klyaştornıy, Tonyukuk -Aşide Yuançjen (S. 202-205). Tyurkologiçeskîy Sbornik (Türkoloji Dergisi). K. Şestidesyatileyu Andreya Nikolaeviça Kononova, Akademiya Nauk Sssr, Înstitut Narodov Azii, Moskova 1966, 276 S.
7. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/4 2012 S. 246-256, Türkiye International Journal Of Turkish Literature Culture Education Volume 1/4 2012 P. 246-256, Turkey Prof. Dr. Luo Xin’in “Orta Çağda Çin’in Kuzeyindeki Milletlerde Unvan” Adlı Kitabı Üzerine Tuba Yalınkılıç1 Yüksek Lisans Öğrencisi, Pekin Üniversitesi, Tarih Fakültesi, Eski Çin Tarihi [email protected]
8. Bilge Kağan – Köl Tiğin Ve Bilge Tonyukuk İlhami Durmuş Barkod : 9786055985547 Ebatı : 13,5 X 21 Cm Sayfa Sayısı : 200 S.Baskı Sayısı : 1. Baskı Baskı Yılı : 2009 Liste Fiyatı : 15,50 Tl
9. Ögel, Bahaeddin: Türk Büyükleri : Bilge Tonyukuk. Milli Kültür, 3 (2), Temmuz 1981, 10-12.Ss.
10. Tonyukuk Yazıtı, http://Bitig.Org/?Lang=E&Mod=1&Tid=1&Oid=17&M=1 Orhon Yazıtları, Prof Talat Tekin http://M.Friendfeed-Media.Com/Ae8065ded14f6865138677e7601e79784b491f1c
11. Prof. Dr. Saadettin GÖMEÇ “Türk Tarihinin Kahramanları: 17-Bilge Tunyukuk”, Orkun, Sayı 69, İstanbul 2003 http://www.turkulkusu.com/bilge-tonyukuk-saadettin-gomec/ http://cv.ankara.edu.tr/[email protected]&deger=1 http://www.yenisafak.com/arsiv/2003/eylul/16/g05.html
12. Destanlarda ve Han-name’de Geçen Vezirlerin Tunyukuk ile İlgisi Olabilir mi?”, XIV. Türk Tarih Kongresi, 9-13 Eylül Ankara 2002 Prof. Dr. Saadettin GÖMEÇ
13. Tonyukuk’un izinde, Oktay, Osman http://turkyurdu.com.tr/48/tonyukuk-un-izinde.html Türk Yurdu Cilt.35 , Sayı.330 Sayfa.67-70 ss. Yayın Tarihi : 2015
14. Ateşoğlu, Mehmet: Türk tarihinin dönüm noktasında büyük bir kurtarıcı: Bilge Tonyukuk. Tarih Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, (164), Ağustos 2000, 14-19.ss.
15. Giraud, Rene Tonyukuk’un Orhon’dan Temir Kapı’ya gidiş yolu / konuşmacı: Rene Giraud. – Türk Tarih Kongresi [5.: 1956: Ankara]. – 2.bsk. – Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK) Türk Tarih Kurumu, 2011. – 317-321.ss.
16. Orhun Abideleri, Prof Dr Muharrem Ergin, İstanbul 1989. 13.Baskı
17. Kök Türkler, Sencer Divitçioğlu, http://www.kitapyurdu.com/kitap/kok-turkler/28809.html
18. KÖK-TÜRK ÂBİDELERİNDE MİLLÎ KİMLİK HASSASİYETİ, National Identity in Orkhon Inscriptions, Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/97/004.pdf
19. Jean Poul Roux, Türklerin Tarihi, 2007, Kabalcı, İstanbul
20. Çay, Abdulhaluk M.: Devlet Bakanı Prof. Dr. Abdulhaluk Mehmet Çay’la “Orhun Kitabeleri ve Moğolistan’daki Türk anıtları = projesi” üzerine söyleşi. Türk Yurdu, 21 (169), Eylül 2001, 20-23.ss.
21. Türkler Ansiklopedisi 1,2,3,5,19,20.cilt https://archive.org/stream/TurklerAnsiklopedisi/Turkler-Cilt21#page/n751/mode/2up
22. HÜSEYİN Nihâl Atsız, “En eski Türk müverrihi: Bilge Tonyukuk” Orhun, Aylık Türkçü Dergi, Sayı 1, s. 16-20, 1934

Bilge Kağan’ın önerisine karşı geldi; Çinlileşmeyi önledi

Misyon: “Birlik olun, bir olun ki, dirliğiniz bozulmasın”

Vizyon: Tonyukuk Yazıtı

Rakip: ÇİN

Video: Tonyukuk Yazıtları

Buda dini, VI-VIII. Asırlarda, Türkistan’da yayılma faaliyetine girişirken, Bilge Kagan(716-734) Orkun’da Buda ve Lao’tse dinlerine birer mâbed yapmak düşüncesini veziri ve kayınpederi Tonyukuk ile görüşmüş, Tonyukuk bu dinin Türklerin hayat şartlarına uymadığını, mücadele güçlerini bozacağını ve kalabalık Çinliler karşısında istiklâllerini korumakta zorluk çekeceklerini söylemiştir.

Bilge Kağan bu tavsiyeleri doğru bulmuş ve mâbed inşasından vazgeçmiştir55. Bilge Kağan, kendi kitâbesinde, yabancı ve özellikle Çin tesirleri karşısında çok hassas davranan ve milletinin esaretine sebep olan bu tesirlerden dolayı acı hatıralarla desteklediği ihtarlarında millî kültür ve geleneklerini muhafazaya çalışan bir Türk büyüğü konumundadır. Bu sebeple onun veziri ile yaptığı müzakerenin 51 Taşağıl, a.g.e., s.25.Gömeç, a.g.e., s.18. 52 Taşağıl, a.g.e., s.28; Gömeç, a.g.e., s.24. 53 Taşağıl, a.g.e., s.32; Gömeç, a.g.e., s.21. 54 Gömeç, a.g.e., s.24-25; Taşağıl, a.g.e., s.28. 55 Turan, a.g.e., s.65. Sosyal Bilimler Dergisi 71 temelinde yabancı mâbedlerin Türklerden ziyade bu dinlerin mensupları için düşünüldüğü sonucunu çıkarabiliriz.

http://www.aku.edu.tr/aku/dosyayonetimi/sosyalbilens/dergi/III1/5.pdf