Levent Ağaoğlu – Öncelikle ASAM’a sonra da Ömer Bey size çok teşekkürler. Çünkü, Afrika’yı ayağımıza getirdiniz. Aslında Avrasya Bir Vakfı’nda Afrika’yı görmüyoruz ama şu an “Avrasya Afrika Bir Vakfı” olarak okudum. Vaktinizi almamak için bir tane soru soracağım.
Soru şu: Beyefendiler, genç kardeşler Türkçe’yi çok güzel konuşuyor. Afrika dediğimizde, Evliya Çelebi’nin Efrikiye’si, Tolunoğullları’nın 870’te ilk Müslüman Türk devletini Mısır’da kurulduğu kıta.
İnsanlık tarihinde konuşan ilk insan Afrikalı’ydı. Ama sonra Avrupa, Afrika’yı yok sayıp kendi varlıklarını yüceltip, diğer insanların kimliklerini, dillerini yok etti ve İngilizce, Fransızca konuşturmaya başladı. Dil bir liderliktir, devlettir.
Şimdi Afrika dili bir Hint-Avrupa dili değil, başka bir dil yapısına sahip. Türkçeyi çok düzgün konuşmalarından dolayı diller arasında bir yatkınlık olabilir mi? Türkçeyi konuşmaları zor değilse bunun üzerine yatırım yapmak gerekir, diye düşünüyorum.
Dil öğrenmekte bir zorluk çektiniz mi?
Abdu Djamanca– Yok, şimdi Afrikalı bir buçuk milyon nüfuslu bir ülke ama otuzdan fazla kabile ve yerel dil var. Bunun zenginliğini akademisler olarak görüyoruz. Neden, ben çocukken beşten fazla farklı dilden arkadaşım vardı. Doğal olarak 5 dil biliyorum. Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca, Çince öğrenirken de bunun etkisi oluyor. Yani bu avantajdır.
Ali Ferah– Afrika’da bir insan birden daha fazla dil konuşur. İkincisi Türkçe kolay değil, zor bir dildir. Bunun nedenlerinden birisi, 15 sene evvel Türkçeyi öğrenecek yabancılara hazırlanmış Türkçe kitapları yoktu. Dolayısıyla akademisyenler yeni yeni bunun üzerine çalışıyorlar. Ve yabancılar için hazırladıkları Türkçe kitaplar yayınlanmaya başladılar. Bir başka nedense, ne kadar toplumla kaynaşırsanız o kadar güzel ve düzgün Türkçe konuşursunuz. Bu da çok önemlidir. Bilmiyorum, halen çok çok düzgün bir Türkçe konuştuğumuzu iddia edemeyiz.
Prof.Dr.Ömer Özkan– Dünyanın neresine gidersek bu dil problemi karşımıza çıkıyor. Bosna’da meşhur Rüstem Paşa Cami vardır. Onun imamıyla bir sarılışımız var, dilimiz ortak değil ama gözlerimiz çok şey anlatıyor. “Ah Osmanlı, bugünleri görebilseydin” diyorsun. Şimdi en azından Yunus Emre’yle başlandı ama yeterli değil. Geçen hafta Sudan’daydım. Bir iki sınıf açılıyor, yüz sınıf da açılsa yüz sınıfın da öğrencisi hazır diyorlar. Yani bu konuda birilerinin çok daha hızlı hareket etmeleri lazım. Hazır bir sürü Türk dili hocalarımız da var, Açık öğretimden hazır Türk Dili mezunları veriyoruz. Bu konuda çok çok daha hızlı hareket etmemiz lazım.
Ahmet Üseni– Ben tek bir cümle söylemek istiyorum. Hocam dedi ki “Biz Türkiye Cumhuriyeti fakir bir ülkeyiz, neden bu elli bin tane Afrikalı çocuklara biz veriyoruz bizde burada fakirlik altındayız”. Böyle bir şeye değinmek istiyorum. Mesela şimdi bu konferans hepimiz Türkçe konuşuyoruz. Bunun Türkiye Cumhuriyeti için hiçbir faydası yok mu? Faydası var. Hatta bazen Türk kardeşlerimle sohbet ederken diyorlar ki biz Osmanlı döneminde Afrika’daydık. Ama biz Afrika’da sömürgecilik yapmadık. Ben diyorum ki tamam güzel bir şey yaptınız fakat benim persfektifimden baktığım zamanda Osmanlı döneminde büyük hata yaptınız. Hangi hata? Cezayir’de Tunus’ta Mısır’da oradaydınız. Sömürgecilik yapmayabilirsiniz ama siz dilinizi neden öğretmediniz? Şimdi Kongo’daki durumu bilmek istiyorsunuz. Kongo’da Ahmet kardeşimiz var. “Ahmet kardeşim, Kongo’da durum nedir” diyorsunuz. Ben sizin dilinizle anlatıyorum. Ama o zamanda böyle değildi. Bu cümle üzerine konuşmak istedim.
– O cümle için özür dileriz. Başımız üzerinde yeriniz var.
