Erdoğan, Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan ile savaşından bir yıl sonra Erivan ile suları test ediyor Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’a karşı altı haftalık bir savaşta Ermenistan’dan kaptığı en büyük ödül olan Şuşa şehri. 

Bir yıldan kısa bir süre önce Ermenistan’dan alınan Azerbaycan topraklarını kesen yeni bir otoyol, Türkiye’nin uzun süredir Rusya’nın egemenliğinin bir parçası olarak görülen bir bölgede büyüyen ekonomik varlığını gözler önüne seriyor. Zafer Yolu’na asfalt döken ekipler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yakın iki Türk firması için gece gündüz çalışıyor.

Yol, Azerbaycan’ı, tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesi için altı haftalık bir savaşta Ermenistan’dan kaptığı en büyük ödül olan tarihi Şuşa şehrine bağlar. Türkiye’nin Azerbaycan’ın belirleyici bir üstünlük elde etmesine yardımcı olmak için ateş gücü sağladığı 2020 ihtilafında binlerce kişi öldü.

Şimdi Erdoğan, Türkiye’nin Rusya ve İran ile rekabet ettiği Güney Kafkasya’daki etkisini güçlendirmeye çalışırken baş düşmanı Ermenistan’a uzanıyor. Yetkili, diplomatik ilişkilerin yaklaşık 30 yıllık bir kopuştan sonra yeniden kurulabileceğini öne sürdü. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, “ön koşulsuz” görüşmelere hazır olduğunu söyledi.

Şuşa’ya giden yeni yol: Türk şirketlerinin bölgede büyüyen bir ekonomik varlığı var

‘Olumlu sinyaller’

Türkiye, Ermenilerin çoğunlukta olduğu bir bölge olan Dağlık Karabağ’ın Erivan’ı ele geçirmesini protesto etmek için 1993’te Ermenistan sınırını kapattı uluslararası alanda Azerbaycan’ın bir parçası olarak kabul edilmektedir. Kasım 2020’de Rusya’nın aracılık ettiği ateşkes şartları, Azerbaycan’ın 1990’lardaki ihtilafta kaybettiği toprakların çoğunu Ermenistan’dan geri aldı. Türkiye, toprakların geri verilmesinin Ermenistan ile resmi ilişkileri engelleyen ana engeli ortadan kaldırdığını söyledi ve son haftalarda Erdoğan “ilişkileri kademeli olarak normalleştirmek” için çalışabileceğini söyledi. Ermenistan karşılık vermeye hazır olduğunu söylüyor. “Her iki taraftan da olumlu sinyaller geldiği için yakın gelecekte bir noktada görüşmelere başlama fırsatı veriyor. Ermenistan güvenlik konseyi sekreteri Armen Grigoryan, “sınırın açılması, ekonomik ilişkilerin ve hükümetler arasındaki ilişkilerin başlatılması konusunda” dedi.

Bir çözülme, ticaret ve diplomasinin kök salmasına izin verebilir, ancak tam teşekküllü bir uzlaşma uzak bir ihtimal olmaya devam ediyor. Komşular, Türkiye’nin devlet tarafından yönetilen bir kampanya olduğunu inkar ettiği, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki birinci dünya savaşı dönemindeki Ermeni soykırımının peşini bırakmaz. Azerbaycan muhalefeti gevşetiyor Kritik olarak, Bakü artık Ankara ile Erivan arasında bir atılıma karşı daha az dirençli. Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2009 yılında Erdoğan’ın Dağlık Karabağ sorununu önce Ermenistan’ın çözmesini şart koşarak onu yatıştırmaya çalıştığında, çitleri onarmak için son girişimlerini boşa çıkardı. “Durum 2009’dan bu yana muazzam bir şekilde değişti. . .

Aliyev’in dış politika danışmanı Hikmet Hacıyev, Türk-Ermeni ilişkilerinin iki ülkeye bağlı olması gerektiğini söyledi. “Daha kapsayıcı bir süreç görmek isteriz. Bölgede uzun vadeli güvenlik ve istikrardan bahsediyorsanız herkes katılmalı.” İlham Aliyev, sağda, Recep Tayyip Erdoğan’ı bu yıl Şuşa’da karşılıyor: Bakü artık Ankara ile Erivan arasında bir atılıma karşı daha az dirençli © Murat Kula/Anadolu Ajansı/Getty Geçen yıldan beri Moskova, Ankara’yı çatışma sonrası diplomasisinde büyük ölçüde dışladı, Erivan’da bir düşünce kuruluşu olan Bölgesel Çalışmalar Merkezi’nin direktörü Richard Giragosian. “Masada Türkiye olmadan tüm bölgesel ticaret ve ulaşım restorasyonunda Rus sahne yönetimimiz var. Türkiye için Ermenistan’ın normalleşmesi koltuğu geri almanın yolu” dedi.

Türkiye’yi bölgesel bir barış girişimine dahil etmek, Azerbaycan’ın Ermenistan’da askeri üssü bulunan Rusya’yı dengelemesine yardımcı olabilir. Giragosian, “Ermenistan-Türkiye normalleşmesine izin vermek ve Türkiye’yi bölgeye geri getirmek, Aliyev’in Ruslara karşı savunmasızlığını gidermek için gerekli” dedi. ‘Çılgınlıklar’ Türkiye’nin bölgede artan rolü Rusya’ya da hizmet edebilir. Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bir dizi silahlı çatışmada karşıt tarafları destekliyor, ancak karmaşık bir güvenlik ortaklığı kurarak Türkiye’nin geleneksel batılı müttefiklerini sinirlendiriyor.

Cumartesi günü, Türk lider, dokuz Avrupalı ​​elçiyle birlikte ABD büyükelçisinin sınır dışı edilmesini emrettiğini ve Ankara’nın batılı başkentlerle ilişkilerini yeni bir düşüşe geçirmekle tehdit ettiğini söyledi. Carnegie Europe’dan Thomas de Waal, Erdoğan ve Putin’in paylaştığı batıya duyulan güvensizliğin onları ABD ve Avrupa’yı kenarda tutmak için Kafkasya’da işbirliği yapmaya zorlayabileceğini söyledi. Pek çok konuda anlaşamayan düşmanlar ama aynı dili konuşuyorlar ve kendi aralarında bir şeyleri çözmeleri gerektiğine dair aynı Büyük Güç anlayışına sahipler” dedi. Rusya, bölgedeki ticari bağlantıların daha fazla kontrol altına alınması yönündeki çabasının bir parçası olarak, Ermenistan’da tamamen sahip olduğu demiryolunda Türkiye ile Sovyet döneminden kalma doğrudan bir fiziksel bağlantıyı yeniden canlandırma fırsatıyla da ikna edilebilir. Kendi adına,Bakü, komşularıyla ticaret vaadinin Ermenistan’ı, Azerbaycan’ın Nahçıvan ve Türkiye’ye ulaşması için bir kara koridoru açmaya çekeceğini umuyor. Hacıev, “Karayla çevrili bir ülkeden geçiş ülkesine dönüşmek Ermenilerin kendi yararınadır” dedi.

Ermenistan, bir barış anlaşmasının önce gelmesi gerektiğini savunarak ekonomik ayartmalardan etkilenmemiş görünüyor. “Sorun . . . Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişki ekonomik değildir. Bu Dağlık Karabağ sorunudur” dedi. Dağlık Karabağ’a karşı 2020 savaşının başlamasından bu yana bir yıl önce Şuşa’da bir askeri geçit töreni düzenlendi © Valery Sharifulin/TASS/Getty Paşinyan ve Aliyev bir barış süreci istediklerini söylerken, geri kalanının kaderi konusunda her zamanki gibi bölünmüş durumdalar. Etnik Ermenilerin elinde kalan Dağlık Karabağ.

Erivan, kendi kaderini tayin hakkını korumalarını isterken, Bakü bölge için herhangi bir özerkliği reddediyor. Her iki taraf da yeni cephe hattı boyunca mevzilerini güçlendirmeye devam ediyor ve 2000 Rus barış gücünün varlığına rağmen çatışmalar alevleniyor. ‘Bu şehrin küllerinden yeniden doğduğunu hayal edin’ Türkiye müzakere masasında olmasa bile, şirketleri önümüzdeki on yılda 15 milyar doları bulabilecek yeniden yapılanma projelerinde sözleşmeler imzalıyor. Aliyev, savaş sırasında “dost” olan ülkelerden şirketlerin yararlanacağına söz verdi ve Erdoğan onun en yakın müttefiki olduğunu kanıtladı.

Bu hafta Aliyev’e Türk şirketlerinin yapımına yardım ettiği bir havalimanının açılışında eşlik edecek. Azerbaycan, Ağdam’ın yakınlardaki eski üretim merkezi Şuşa’yı ve otuz yıllık düşmanlığın tahrip ettiği diğer bölgeleri yeniden inşa ederek yüz binlerce Azerbaycanlının bir nesil önce kaçtıkları bölgelere geri dönüşünün önünü açıyor. Geçen yılki savaş 35.000 Ermeni’yi yerinden etti.

Savaşta öldürülen binlerce kişi Şuşa’daki yeniden inşa çalışmaları sırasında anılıyor © Valery Sharifulin/TASS/Getty Emin Hüseynov, hayalet kasaba Ağdam’ın yerini alacak ultra modern bir şehrin planlarını denetleyen Azeri yetkili, refahın nihayetinde barışı getireceğine inanıyor. Hüseynov, Rusya’nın devriye gezdiği ateşkes hattının ötesinde görünen bir dizi evi işaret ederek, “Bunlar Ermenilerin yoksulluk içinde yaşadığı köyler” dedi. “Bu şehrin küllerinden ne zaman doğduğunu hayal edin. Bunu görecekler ve iş ve arkadaş olmak için kapıya gelecekler. En iyi siyaset budur. Savaşmana bile gerek yok.”